Meer mensen geloven in samenzweringstheorieën dan je misschien denkt - 78,6% is het eens met ten minste één samenzwering idee van de American Conspiratorial Thinking Scale | Cody Mello-Klein, Northeastern University Zet je aluminium hoedjes op: nieuw onderzoek toont aan dat geloof in samenzweringstheorieën misschien gebruikelijker is in de VS dan je zou denken. Een recent gepubliceerde enquête, uitgevoerd na de moordpoging op de toenmalige presidentskandidaat Donald Trump op 13 juli 2024, beschrijft hoe samenzweringstheorieën zich aan beide zijden van het politieke spectrum verspreiden - en hoeveel mensen snel gelovigen werden. De studie is gepubliceerd in het tijdschrift PNAS Nexus. "Een behoorlijk aantal mensen heeft gehoord van en gelooft in deze samenzweringen," zegt David Lazer, een onderscheiden professor in politieke en computerwetenschappen aan de Northeastern University en een auteur van de studie. De enquête werd uitgevoerd als onderdeel van Lazer's grootschalige CHIP50-project, zeer kort na de moordpoging. Als gevolg hiervan is het een van de beste inzichten tot nu toe in hoe samenzweringstheorieën zich verspreiden, zegt Lazer. Bijna onmiddellijk na de moordpoging begonnen samenzweringstheorieën over de motieven van de schutter, politieke affiliatie en steun van externe groepen zich als een lopend vuurtje aan beide zijden van het politieke spectrum te verspreiden. "Het 'netjes' aan dit was ... dat we konden anticiperen dat het vullen van het vacuüm zou bestaan uit samenzweringen aan zowel de linker- als de rechterzijde," zegt Lazer. Aan de rechterkant was er een theorie dat de schietpartij was geregeld door Democratische operatives die niet wilden dat Trump de verkiezingen van 2024 zou winnen. Aan de linkerkant begon een andere theorie zich te verspreiden dat Republikeinen de moordpoging hadden opgezet om de populariteit van Trump te vergroten en hem sympathieker te maken. Het is dan ook niet verrassend dat de meeste respondenten (95%) hadden gehoord van de moordpoging. Een aanzienlijk aantal mensen was echter ook al blootgesteld aan een van de samenzweringstheorieën: 41% had gehoord van de rechtse samenzweringstheorie en 53% was zich bewust van de linkse samenzwering. Van degenen die de theorie hadden gehoord dat de schietpartij was gepland door Democratische operatives, dacht 13% dat het "zeer waarschijnlijk" waar was en 16% dacht dat het "enigszins" waarschijnlijk waar was. Ondertussen dacht 12% van de mensen die hadden gehoord dat het was gepland door Republikeinen dat het "zeer waarschijnlijk" waar was en 17% dacht dat het "enigszins waarschijnlijk" was. "Het suggereert dat veel mensen deze specifieke vorm van desinformatie echt snel hebben gehoord, heel snel en een niet-triviaal deel van de bevolking gelooft dit," zegt Lazer. Aangezien het evenement nog vers in het geheugen van de meeste mensen was, konden Lazer en zijn team ook volgen waar of hoe respondenten over samenzweringstheorieën hadden gehoord. Van degenen die over de rechtse samenzweringstheorie hadden gehoord, zei 53% dat ze de informatie op sociale media hadden gevonden, 32% via persoonlijke connecties en 28% op tv. Een vergelijkbaar patroon ontstond bij degenen die de linkse samenzweringstheorie hadden gehoord: 52% meldde dat ze erover hadden gehoord op sociale media, 34% via persoonlijke netwerken en 21% op tv. Echter, als iemand over een theorie hoort, betekent dat niet noodzakelijk dat ze het geloven. Dus, de onderzoeker heeft ook door de gegevens gegraven om te zien welke wegen het meest nauwkeurig waren gecorreleerd met stevigere overtuigingen in samenzweringen. "We hebben gevonden dat mensen onevenredig vaak over deze theorieën hoorden op sociale media, maar als we het hebben over het omzetten in geloof, is dat meer nauwkeurig geassocieerd met persoonlijke connectie," zegt Lazer. "Als je het van iemand die je kent hoorde, was je waarschijnlijker om het te geloven. In de sociale wetenschappen zouden we dat niet noodzakelijk causal noemen, maar het wijst zeker op paden van invloed." Gezamenlijk met een andere enquête die Lazer heeft uitgevoerd met 124.000 mensen in alle 50 staten, geeft het werk van Lazer aan dat samenzweringstheorieën misschien niet alleen het domein zijn van de stereotypische aluminium hoedjes. Dat werk is gepubliceerd in het Journal of Affective Disorders. Ongeveer 78,6% van de respondenten in de enquête van de 50 staten was het eens met ten minste één samenzwering idee dat werd gepresenteerd door de vier-vragen standaard American Conspiratorial Thinking Scale; 19% was het eens met alle vier. Lazer ontdekte ook in die enquête dat samenzwering gedachten het meest voorkwamen onder mannen van 25-54 jaar, mensen die van de middelbare school waren afgestudeerd maar geen universitaire graad hadden behaald en degenen met depressieve symptomen, volgens de enquête. Lazer zegt dat het van cruciaal belang is om te bestuderen hoe deze ideeën zich verspreiden omdat het speelt in zorgen over desinformatie in de VS. Het onthult echter ook een bredere zoektocht naar betekenis en wantrouwen in Amerikaanse instellingen aan beide zijden van het politieke spectrum, legt hij uit. "De wereld begrijpen is moeilijk," zegt Lazer. "We proberen beslissingen te nemen en de wereld te begrijpen op manieren die van belang zijn voor ons individueel en collectief. Het voelt alsof in veel opzichten dat proces van gedistribueerd begrip aan het afbrokkelen is in ons land."